Stolarstwo

To rzemiosło i technika wyrabiania z drewna elementów budowlanych oraz sprzętów i przedmiotów codziennego użytku. Niektóre miasteczka były wyspecjalizowane w tym zawodzie. Sławni byli stolarze kolbuszowscy, których meble, starannie i nawet ozdobnie wyrabiane, nabywano dla dworów w całej Koronie i Litwie.

 

W miastach stolarstwo wyodrębniło się w okresie średniowiecza, a na wsi na przełomie XVIII i XIX wieku. Obecnie to wyrób m.in. okien, drzwi, desek podłogowych, boazerii. Jeszcze pod koniec XIX wieku zapotrzebowanie na takie wyroby jak drzwi i okna, stoły, łóżka, ławy, skrzynie, półeczki i inne przedmioty związane z gospodarstwem domowym zaspokajane było przez cieśli.

Stolarstwo jest zawodem dość młodym, nie mającym tak długiej tradycji, jak chociażby ciesielstwo. Jego powstanie ma ścisły związek z udoskonaleniem narzędzi do obróbki drewna. W tym czasie zaczęła być użytkowana nieznana dotąd piła, udoskonalono także strug – przyrząd do wygładzania powierzchni desek. Wynalazki te umożliwiły precyzyjniejszą obróbkę drewna, a co za tym idzie zaspokojenie rosnących wymagań estetycznych mieszczan. Nastąpił wówczas podział na ciesielstwo zajmujące się budownictwem i stolarstwo wytwarzające stolarkę budowlaną i meble. W dużych miastach kwitło stolarstwo meblowe, stolarze cechowi produkowali m.in. piękne rzeźbione i lakierowane szafy.

W 1937 roku na terenie Polski było zarejestrowanych około 29000 rzemieślników stolarskich. Pracę w warsztacie stolarskim możemy podzielić na następujące etapy: piłowanie, gładzenie (heblowanie), frezowanie, wiercenie otworów, szlifowanie, prace związane z klejeniem i prace wykończeniowe związane z nanoszeniem powłok i ozdób. Technologia pracy stolarza wzmagała zastosowania wielu narzędzi. Do najważniejszych narzędzi stolarskich zaliczyć należy piły i heble. Ważnym narzędziem jest specjalny nóż stolarski nazywany sznycerem. Niezbędny jest także zestaw świdrów zwanych świderkorbami, dłut, młotków metalowych oraz drewnianych służących do podbijania części drewnianych mebli.

Do łączenia i fornirowania służą rozmaite przyrządy ściskające zwane cwyngami. Stolarz nie mógł także obejść się bez przyrządów do mierzenia. Swoją pracę stolarz wykonywał w osobnym pomieszczeniu nazywanym stolarnią lub skromniej majsternią. Najważniejszym meblem w stolarni była strugnica czyli stół przystosowany do obróbki drewna. Ważnym elementem pracowni był także piec do podgrzewania kleju, na którym wygrzewało się także drewno do klejenia lub fornirowania.